در پاسخ به این سؤال مطالبی را در قالب نكات زیر تقدیم می داریم:

1. برای تقویت حافظه و تقویت اراده مباحث بسیار زیادی وجود دارد از تكنیك های عملی گرفته تا دارودرمانی و استفاده از خواص برخی گیاهان و خوراكی ها و نیز دعا و انجام برخی امور معنوی، كه برای افزایش حافظه و تقویت اراده استفاده می گردد و شما می توانید به تناسب حال خود از همه آنها به تناوب استفاده كنید تا به نتیجه شگرف آن نائل آیید.

2. عوامل مؤثر در تقويت حافظه يعني يادگيري بهتر عبارتند از:

1 - درك صحيح موضوع و خوشايندي آن: شناخت درست موضوع و علاقه‏مند بودن به آن باعث مي‏شود مطالب راحت‏تر به خاطر سپرده شود.

2 - تكرار، كاربرد و نقل آموخته‏ها: تكرار يا مرور ذهني آموخته‏ها و به كار بستن آن‏ها موجبات تقويت حافظه را فراهم مي‏آورد. تكرار به چند صورت ممكن است:

الف) تكرار ذهني،

ب) تكرار لفظي،

پ) تكرار نوشتاري،

ت) تكرار تدريسي،

ث) تكرار شنيده‏اي كه گفته‏اند درس يك بار، ولي تكرار هزار بار.

3 - تمركز و دقت به هنگام مطالعه: اگر هنگام به خاطر سپاري، توجه كافي نداشته باشيم، مطالب به صورت ناقص ضبط مي‏شود، در نتيجه هنگام بازيابي دچار مشكل خواهيم شد.

البته تمركز و دقت زماني است كه انسان سرحال و آماده و مشتاق براي مطالعه باشد.

شخص خواب آلود و كسل نمي‏تواند از تمركز برخوردار باشد.

4 - معنادار كردن مطالب: يكي از بهترين راه‏ها براي حفظ مطالب، معنا دار كردن آن‏ها است، چون هر چيزي كه درك شود، بهتر حفظ مي‏شود. پس قبل از فهميدن مطلبي، نبايد آن را حفظ كنيم.

5 - شاخه بندي كردن مطالب و به تصوير درآوردن آن. اگر مطالب را به صورت اصولي سازمان دهي كنيم، راحت حفظ مي‏كنيم و آسان بازيابي مي‏نماييم.

6 - برخورداري از آرامش خاطر: هر اندازه شخص از آرامش خاطر بيش‏تري برخوردار باشد، ميزان يادگيري و قدرت فراگيري ذهني او افزايش مي‏يابد.

7 - پرهيز از حفظ مطالب طولاني بدون استراحت: زماني كه مطالب حفظي خيلي طولاني و خسته كننده باشد، از ميزان دقت و تمركز ذهني فرد كاسته مي‏شود. از اين رو پيشنهاد مي‏شود بعد از هر 45 دقيقه مطالعه، ده الي پانزده دقيقه استراحت به عمل آيد.

8 - ياد خدا و توكل بر او: توجه به مسائل معنوي، نقش مهمي در آرامش رواني انسان دارد. در حالت آرامش هم بهتر مي‏توان آموخت و هم آسانتر مي‏توان به ياد آورد.

9 - تغذيه مناسب

10 - ورزش و تفريح سالم،

11 - رعايت بهداشت مطالعه مانند نور كافي، رعايت فاصله چشم و كتاب كه سي سانتي متر باشد، مطالعه بدون حركت و غيره‏

12 - انتخاب زمان مناسب: در نشاط صبح گاهي بايد كتاب‏هاي مشكل‏تر را كه احتياج به دقت و آمادگي ذهني بيش‏تر دارد، خواند و كتاب‏هاي سطحي و ساده را به اوقات خستگي و آخر شب گذاشت.

13 - انتخاب مكان مناسب: اگر مكان مطالعه، شلوغ و پر سر و صدا باشد يا خيلي سرد يا گرم باشد، نمي‏توان تمركز پيدا كرد.

14 - عدم تداخل مطالب: تداخل بين آموخته‏هاي قبلي، فعلي و بعدي، از عوامل مؤثر در كاهش حافظه است. يادگيري بعدي در يادگيري قبلي اثر گذاشته، از يادگيري آن جلوگيري مي‏كند. تداخل زماني بيش‏تر وقتي مشهود مي‏شود كه دو فعاليت شباهت زيادي به يكديگر داشته باشند.

15 - استمرار در مطالعه: اگر در سير مطالعاتي، بريدگي و فاصله طولاني حاصل شود، گذشت زمان همراه با به كار نبردن آموخته‏هاي قبلي، عامل مهم در كاهش حافظه و فراموشي است. پس براي جلوگيري از آن بايد مطالعه مستمر و مداوم باشد. (1)

3. يكي از عوامل مهم تقويت اراده، تلقين كردن است. انسان بايد اين گونه باور داشته باشد كه "من مي‏توانم بر مشكلات پيروز شوم. من مي‏توانم در امتحان موفق شوم. من اراده قوي و پولادين دارم".

در اين خصوص سخني از ناپلئون شنيدني است: "بايد كلمه "نمي‏شود" از قاموس زندگي و از لغت محو گردد و از شنيدن واژه‏هاي "نمي‏شود، نمي‏توانم و نمي‏دانستم" (نبايد استفاده كرد)...".

البته در كنار تلقین مثبت باید از تلاش و كوشش مستمر برای رسیدن به موفقیت، غافل نگشت؛ زندگي مردان موفق شهادت مي دهد كه موفقيت نوابغ و دانشمندان مرهون كار و تلاش مستمر آن ها بوده است. نيوتن مي گويد: اگر من به جايي رسيده ام بر اثر كار و كوشش بوده است

بزرگمهر مي‌گويد: بايد لب فرو بست، بازو گشود و كار كرد و دم نزد و يقين نمود كه كليد طلايي كاميابي، كار و كوشش است.

گاهی عدم آگاهی از كارهایی كه انجام می دهیم سبب تضعیف ارارده می شود، از این روی گفته شده است كه عدم داشتن آگاهي، انسان را بي اراده مي كند و بي ارادگي به كم رويي ، غم، افسردگي و ... مي انجامد.

به همين دليل، توجه داشته باشيد كه از اين به بعد در وقت تشنگي بلافاصله آب ننوشيد، بلكه ليوان آب را در دست بگيريد و به خود بگوييد: تشنه هستي، ولي من تا 3 دقيقه ديگر به تو آب خواهم داد. پس از 3 دقيقه آب بنوشيد يا غذا بخوريد. خودتان را مجبور كنيد، حتي براي لحظاتي هم كه شده، بر خلاف ميلتان رفتار كنيد. به زودي خواهيد ديد كه اراده شما كاملاً هشيار شده و شما در انجام هر كاري يا تبديل هر نوع حالتي از خود تواناييد.

برای تقویت ارداده كتاب های زیر معرفی می گردد:

1. معجزه اراده. پدیدآورنده: نورمن وینسنت پیل، وجیهه آزرمی (مترجم). ناشر: انجمن اولیاء و مربیان 1387

2. چگونه می توان پیروز شد، راز موفقیت، قدرت اراده و اعتماد به نفس - تقویت حافظه - موفقیت در كنكور. پدیدآورنده: علی نقی اقدسی. ناشر: سبزان 1382

3. قدرت اراده (دنیای خود را چگونه خلق كنیم). پدیدآورنده: وین دایر، علی علی پناهی (مترجم) ناشر: آسیم 1387

4. قدرت اراده (2): 365 روز زندگی با قدرت اراده. پدیدآورنده: وین دبلیو دایر، علی علی پناهی (مترجم)، بهاره فیروزه (ویراستار) ناشر: آسیم 1387

5. راز موفقيت مردان بزرگ. پدیدآورنده: جعفر سبحاني

پي نوشت‏ها:

1. غلامعلي افروز، چكيده‏اي از روان‏شناسي تربيتي.

pasokhgoo.ir